III. REALIZACJA I KONTROLA

33. Skuteczna realizacja niniejszego Planu Działań wymaga odpowiednich przedsięwzięć na szczeblu krajowym i we współpracy międzynarodowej. Jak to zostało podkreślone w Deklaracji Szczytu, takie działania i współpraca muszą być podporządkowane zasadzie "dzieci nade wszystko", co oznacza, że najpilniejsze potrzeby dzieci uzyskają wysoki priorytet w przydziale środków, zarówno w złych, jak i w dobrych czasach, na szczeblu krajowym, międzynarodowym, jak i w każdej rodzinie.

Działania na szczeblu krajowym

34. Jest szczególnie istotne, by programy działania konkretnie ukierunkowane na potrzeby dzieci były realizowane jako część składowa szerszych programów rozwoju ogólnokrajowego, łączącego w sobie ożywienie wzrostu gospodarczego, redukcję niedostatku, rozwój świadomości społecznej i ochronę środowiska naturalnego. Programy takie muszą również służyć wzmocnieniu stopnia zorganizowania poszczególnych społeczności lokalnych, wpajać ludziom poczucie obywatelskiej odpowiedzialności, uwrażliwiać na wartości dziedzictwa kulturalnego i wartości społeczne wspierające postęp, bez wyalienowywania młodszego pokolenia.
Mając te szeroko zakrojone cele na uwadze, zobowiązujemy siebie i nasze rządy do następujących działań:

I) Apeluje się do wszystkich rządów, aby przygotowały przed upływem roku 1991 krajowe programy działania w celu realizacji zobowiązań podjętych w Deklaracji Światowego Szczytu i w niniejszym Planie Działań. Rządy poszczególnych krajów powinny stwarzać zachęty i pomoc dla przedsięwzięć regionalnych i lokalnych organów administracji (samorządów), organizacji pozarządowych, a także dla sektora prywatnego i grup inicjatyw obywatelskich w opracowywaniu przez nie programów działania wspierających realizację zadań i celów nakreślonych w powyższej Deklaracji i niniejszym Planie Działań;

II) Zachęcamy wszystkie kraje do przeanalizowania, w kontekście planów, programów i polityk krajowych, sposobów przydzielania wyższych priorytetów programom służącym pomyślności dzieci w ogóle i sprostaniu w latach 90 głównym celom przeżycia, ochrony i rozwoju dzieci, tak jak zostały one zapisane w Deklaracji Szczytu Światowego i w niniejszym Planie Działań;

III) Apeluje się do każdego kraju, aby dokonał powtórnej analizy, w kontekście jego własnej sytuacji społeczno-gospodarczej, swoich możliwości budżetowych, zaś do każdego kraju, który udziela pomocy, aby przeanalizował swój budżet środków przeznaczonych na pomoc, w celu uzyskania pewności, że programy ukierunkowane na zapewnienie przeżycia, ochrony i rozwoju dzieci uzyskają priorytet w momencie podejmowania decyzji o przydziale środków. Trzeba zrobić wszystko, co tylko jest możliwe, aby zapewnić specjalną ochronę takim programom działania w okresach wprowadzania wymuszonych oszczędności gospodarczych i ekonomicznych dostosowań strukturalnych;

IV) Zachęca się rodziny, społeczności i samorządy lokalne, organizacje pozarządowe, kulturalne, religijne, organizacje gospodarcze i inne instytucje, w tym środki masowego przekazu, do udzielania poparcia celom prezentowanym w niniejszym Planie Działań. Doświadczenia lat 80 pokazują, że tylko przez mobilizację wszystkich sektorów społecznych, w tym tych, które tradycyjnie nie uważały się szczególnie predystynowane do realizacji celów przeżycia, ochrony i rozwoju dzieci, możliwe jest osiągnięcie znaczącego postępu w tych dziedzinach;

V) Każdy z krajów powinien ustanowić odpowiednie mechanizmy służące gromadzeniu, analizie i publikowaniu danych potrzebnych do zapewnienia kontroli nad wskaźnikami odzwierciedlającymi warunki życia dzieci. Tymi wskaźnikami są informacje o opiece prenatalnej, śmiertelności niemowląt i dzieci do lat 5, śmiertelności matek, ilości ciąż, jakości odżywiania, zakresie szczepień, śmiertelności na skutek chorób wpływających na kondycję społeczną, frekwencji i osiągnięciach uczniów w szkołach oraz alfabetyzacji. Wszystkie te informacje dadzą obraz realizacji celów wytyczonych przez niniejszy Plan Działań oraz przedsięwzięć na szczeblu krajowym.
Dane statystyczne powinny być tak ujęte, aby wskazywały na ewentualne różnice wynikające z przynależności do płci i aby we właściwym czasie dostarczały decydentom politycznym informacji o takich zjawiskach.
Wyżej wymienione wskaźniki rozwoju społecznego powinny być przeglądane okresowo, podobnie jak wskaźniki rozwoju gospodarczego;

VI) Apeluje się do każdego kraju o dokonanie ponownej analizy przygotowań na wypadek klęsk żywiołowych i katastrof wywoływanych przez człowieka, które mogą mieć zgubny wpływ na sytuację kobiet i dzieci. Apeluje się do krajów, które nie opracowały jeszcze planów działań zaradczych w takich sytuacjach, by opracowały je, korzystając z niezbędnej pomocy odpowiednich instytucji międzynarodowych;

VII) Należy wzmocnić działania na rzecz realizacji celów przyjętych przez Deklarację Szczytu Światowego i niniejszy Plan Działań i stwarzać ułatwienia dla rozwiązywania wielu innych problemów dotyczących dzieci i ich rodzin, m.in. przez prowadzenie badań naukowych i podejmowanie prac na rzecz rozwoju. Wzywa się rządy, instytucje gospodarcze i uniwersyteckie do zwiększenia wysiłków w dziedzinie badań podstawowych i funkcjonalnych, których celem jest wypracowanie nowych technologii, bardziej skuteczne funkcjonowanie i podaż świadczeń socjalnych. Podstawowe dziedziny, w których badania takie są pilnie potrzebne, to: ochrona zdrowia, udoskonalenie technologii szczepień, walka z malarią, walka z AIDS, walka z infekcjami układu oddechowego, chorobami biegunkowymi, niedoborami żywieniowymi, gruźlicą oraz lepsze planowanie rodziny i lepsza opieka nad noworodkami.
Istnieje ponadto pilna potrzeba prowadzenia badań w takich dziedzinach, jak: rozwój dzieci w okresie niemowlęctwa, oświata podstawowa, higiena i środki sanitarne oraz zapobieganie wstrząsom psychicznym u dzieci wyrwanych ze środowisk rodzinnych. Badania takie powinny być oparte na współpracy różnych instytucji, zarówno w krajach rozwijających się, jak i w krajach uprzemysłowionych.

Działania na szczeblu międzynarodowym

35. Działania na szczeblu lokalnym i krajowym są niezwykle istotne dla zaspokajania potrzeb i rozwoju dzieci. Jednakże wiele krajów rozwijających się, szczególnie tych najbiedniejszych i najbardziej zadłużonych, potrzebuje znaczącej współpracy międzynarodowej, umożliwiającej im aktywne uczestnictwo w ogólnoświatowych wysiłkach na rzecz przeżycia, ochrony i rozwoju dzieci. Zgodnie z tymi potrzebami proponuje się następujące konkretne działania mające na celu stworzenie sprzyjającego klimatu międzynarodowego dla zapewnienia realizacji niniejszego Planu Działań:

I) Wzywa się wszystkie międzynarodowe agencje rozwoju - wielostronne, dwustronne i pozarządowe - do zbadania możliwości, którymi mogłyby się przyczynić do osiągnięcia celów i strategii zawartych w Deklaracji Szczytu i niniejszym Planie Działań.
Apeluje się do nich o przedkładanie sprawozdań z wykonania planów i programów ich nadrzędnym organom rządowym przed upływem roku 1991, a następnie okresowo w kolejnych latach;

II) Wzywa się wszystkie instytucje regionalne, w tym regionalne organizacje polityczne i gospodarcze, do umieszczania w ich harmonogramach działania postanowień zawartych w Deklaracji i w niniejszym Planie Działań, uwzględniania ich w porządku dziennym spotkań i sesji, w tym spotkań na najwyższym szczeblu politycznym, w celu opracowywania porozumień na rzecz wzajemnej współpracy w realizacji powyższych celów i kontroli wcielania ich w życie;

III) Apeluje się o pełną współpracę i współdziałanie wszystkich odnośnych agencji i organów Narodów Zjednoczonych, a także innych instytucji międzynarodowych, w osiąganiu powyższych celów, tak jak zostały one określone w Deklaracji Szczytu i niniejszym Planie Działań, w skali światowej.
Wzywa się wszystkie organy zarządzające, w ramach ich mandatów, do zapewnienia możliwie najpełniejszego wsparcia wysiłków wymienionych agencji w osiąganiu powyższych celów;

IV) Apeluje się o pomoc NZ w instytucjonalnym wprowadzaniu odpowiednich mechanizmów, zapewniających kontrolę i realizację niniejszego Planu Działań z wykorzystaniem wiedzy fachowej odnośnych urzędów statystycznych NZ, wyspecjalizowanych agencji NZ, UNICEF i innych organów Narodów Zjednoczonych. Ponadto, apeluje się do Sekretarza Generalnego NZ o zorganizowanie w połowie bieżącej dekady, na wszystkich możliwych szczeblach, przeglądu postępów dokonanych w realizacji zobowiązań Deklaracji i Planu Działań;

V) Wzywa się Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF), jako agencję wiodącą, do przygotowania, w ścisłej współpracy z odnośnymi wyspecjalizowanymi agencjami i innymi organami NZ, syntetycznej analizy planów i działań podejmowanych przez poszczególne kraje i społeczność międzynarodową na rzecz wspierania postanowień Deklaracji i Planu Działań w latach 90.

Wzywa się również ciała zarządzające innych wyspecjalizowanych agencji i organów NZ do umieszczenia na porządku dziennym ich zgromadzeń okresowych przeglądów realizacji postanowień powyższej Deklaracji i Planu Działań oraz do pełnego informowania na bieżąco Zgromadzenie Ogólne NZ, poprzez Radę Gospodarczo-Społeczną NZ, o uzyskanych postępach i dodatkowych działaniach, jakie powinny być podjęte w celu realizacji powyższych celów w bieżącej dekadzie.

36. Cele zawarte w Deklaracji i w niniejszym Planie Działań są ambitne, a zobowiązania podjęte dla ich realizacji wymagają skoordynowanych i nadzwyczajnych wysiłków ze strony wszystkich zainteresowanych. Na szczęście powszechnie dostępne są: niezbędna wiedza i techniki potrzebne do osiągnięcia większości z tych celów, skromne zaś są środki finansowe niezbędne do realizacji wytyczonych zadań.
Trzeba zapewnić rodzinom dostęp do informacji i świadczeń niezbędnych dla ochrony dzieci; jest to konieczne i możliwe, i powinno stać się powszechną zdobyczą każdego kraju i każdej społeczności lokalnej.
Nie ma ważniejszej sprawy niż zapewnienie ochrony i rozwoju dzieci, od których zależy przetrwanie, stabilność i dalszy rozwój wszystkich narodów, a więc całej ludzkiej cywilizacji. Pełna realizacja Deklaracji i niniejszego Planu Działań musi zatem otrzymać wysoki priorytet tak na szczeblu krajowym, jak i w ramach współpracy międzynarodowej.