BADANIA I SYSTEMATYCZNE OBSERWACJE

     1. Strony konwencji stwierdzają, że głównymi zagadnieniami naukowymi są:

(a) modyfikacja warstwy ozonowej, której wynikiem byłaby zmiana wielkości słonecznego promieniowania nadfioletowego ze skutkami biologicznymi (UV-B), które dociera do powierzchni ziemi, z potencjalnymi konsekwencjami dla zdrowia ludzkiego, organizmów, ekosystemów oraz materiałów użytecznych dla ludzkości;

(b) modyfikacja pionowej dystrybucji ozonu, która mogłaby zmienić strukturę temperatury atmosfery, z potencjalnymi konsekwencjami dla pogody i klimatu.

     2. Strony konwencji, zgodnie z artykułem 3, będą współpracować w prowadzeniu badań i systematycznych obserwacji oraz w formułowaniu zaleceń dla przyszłych badań i obserwacji. Będą to:

(a) badania w zakresie fizycznym i chemicznym atmosfery:
      (i) kompleksowe modele teoretyczne: dalsze rozwijanie modeli, które uwzględniają wzajemne oddziaływanie między procesami promieniowania, dynamicznymi i chemicznymi; badania nad jednoczesnymi skutkami różnych zjawisk spowodowanych przez człowieka i występujących naturalnie w warstwie ozonu atmosferycznego; interpretacja danych z pomiarów satelitarnych i niesatelitarnych, ocena trendów w parametrach atmosferycznych i geofizycznych oraz rozwój metod dla przypisywania zmian tych parametrów określonym przyczynom,
      (ii) badania laboratoryjne nad współczynnikami wzrostu, przekrojami absorpcji oraz mechanizmami chemicznych i fotochemicznych procesów troposfery i stratosfery; danymi spektroskopowymi dla uzupełnienia pomiarów polowych w stosowanych zakresach widma,
      (iii) pomiary terenowe: stężenie i przepływy gazów z głównych źródeł pochodzenia naturalnego i antropogennego; badania dynamiki atmosferycznej; jednoczesne pomiary fotochemiczne związanych różnych zjawisk w dół do planetarnej warstwy granicznej, z zastosowaniem instrumentów czujnikowych in situ i zdalnych; wzajemne porównanie różnych czujników, w tym skoordynowanych powiązanych ze sobą pomiarów dla instrumentacji satelitarnej; trójwymiarowe pola głównych śladowych składników atmosfery, widmo słoneczne i parametry meteorologiczne,
      (iv) rozwój instrumentów pomiarowych, w tym czujniki satelitarne i pozasatelitarne dla pomiaru śladowych składników atmosfery, przepływu słonecznego i parametrów meteorologicznych;

(b) badania w zakresie skutków dla zdrowia, skutków biologicznych i degradacji fotochemicznej:

      (i) związek między ekspozycją człowieka na promieniowanie słoneczne, widoczne i nadfioletowe i (a) powstaniem raka skóry typu czerniak i innego rodzaju, i (b) skutkami w systemie immunologicznym,
      (ii) skutki promieniowania UV-B, w tym zależności od długości fal na (a) uprawy, lasy i inne ekosystemy lądowe i (b) morski łańcuch pokarmowy i rybołówstwo oraz możliwe zahamowanie produkcji tlenu przez fitoplankton morski,
      (iii) mechanizmy, według których promieniowanie UV-B wpływa na materiały biologiczne, gatunki i ekosystemy, w tym związek między dawką, wielkością dawki i reakcją; fotoregeneracja, adaptacja i ochrona,
      (iv) badania widm biologicznie aktywnych i reakcji spektralnej przy zastosowaniu promieniowania polichromatycznego w celu włączenia ewentualnych wzajemnych oddziaływań różnych rejonów długości fal,
      (v) wpływ promieniowania UV-B na wrażliwość i żywotność gatunków biologicznych, ważnych dla bilansu biosfery; procesy podstawowe, jak fotosynteza i biosynteza,
      (vi) wpływ promieniowania UV-B na degradację fotochemiczną zanieczyszczeń, związków chemicznych stosowanych w rolnictwie i innych materiałów;

(c) badania skutków na klimat:
      (i) badania teoretyczne i obserwacje skutków radiacyjnych ozonu i innych pierwiastków śladowych oraz ich wpływu na parametry klimatu, np. temperaturę powierzchni lądów i oceanów, wzorce opadów oraz wymianę między troposferą i stratosferą;
      (ii) badania skutków zmian w klimacie na różne aspekty działalności człowieka;

(d) systematyczne obserwacje:
      (i) stanu warstwy ozonowej (tj. zmienności w przestrzeni i czasie całkowitej zawartości słupa i dystrybucji pionowej) za pomocą Globalnego Systemu Obserwacji Ozonu opartego na integracji systemów satelitarnych i naziemnych, w pełnej eksploatacji,
      (ii) stężeń troposferycznych i stratosferycznych gazów pierwotnych dla HO_x, NO_x, CIO_x i związków węgla,
      (iii) profili pionowych temperatury od ziemi do mezosfery, z wykorzystaniem systemów naziemnych i satelitarnych,
      (iv) długości fal - zdefiniowanie przepływu promieni słonecznych docierających do atmosfery ziemskiej oraz promieniowania termicznego opuszczającego atmosferę ziemską, z wykorzystaniem pomiarów satelitarnych,
      (v) długości fal - określenie przepływu promieni słonecznych docierających do powierzchni ziemi w zakresie promieni nadfioletowych ze skutkami biologicznymi (UV-B),
      (vi) właściwości aerozolu i dystrybucji od powierzchni ziemi do mezosfery, z wykorzystaniem systemów naziemnych, w atmosferze i satelitarnych,
      (vii) zmiennych ważnych dla klimatu, z wykorzystaniem programów meteorologicznych pomiarów powierzchniowych wysokiej jakości,
      (viii) pierwiastków śladowych, temperatury, przepływu słonecznego i aerozoli, z wykorzystaniem udoskonalonych metod do analizy danych globalnych.

     3. Strony konwencji będą współpracować, biorąc pod uwagę szczególne potrzeby krajów rozwijających się, w promowaniu odpowiednich systemów szkolenia naukowego i technicznego, wymaganego dla uczestników w badaniach i systematycznych obserwacjach wymienionych w niniejszym załączniku. Należy położyć specjalny nacisk na interkalibracje instrumentów obserwacyjnych i metod, mając na uwadze uzyskanie porównywalnych i standardowych zestawów danych naukowych.

     4. Poniżej podany jest spis, bez specjalnej kolejności, substancji chemicznych pochodzenia naturalnego i antropogennego, które uważa się za mające potencjalny wpływ na zmiany właściwości chemicznych warstwy ozonowej.

(a) Substancje węglowe
      (i) Tlenek węgla (CO)
          Tlenek węgla posiada znaczne źródła naturalne i antropogenne i uważa się, że odgrywa główną , bezpośrednią rolę w procesach fotochemicznych troposfery oraz pośrednią rolę w procesach fotochemicznych stratosfery.
     (ii) Dwutlenek węgla (CO₂)
          Dwutlenek węgla ma znaczne źródła naturalne i antropogenne i oddziaływuje na ozon stratosferyczny przez wpływ na termiczną strukturę atmosfery.
     (iii) Metan (CH₄)
          Metan ma źródła naturalne i antropogenne i wpływa na ozon w troposferze i stratosferze.
     (iv) Niemetanowe mieszaniny węglowodorów
          Niemetanowe mieszaniny węglowodorów, składające się z dużej ilości substancji chemicznych, mają źródła naturalne i antropogenne i odgrywają bezpośrednią rolę w procesach fotochemicznych troposfery i pośrednią rolę w procesach fotochemicznych stratosfery.

(b) Substancje azotowe
     (i) Podtlenek azotu (N₂O)
          Główne źródło podtlenku azotu jest naturalne, lecz udział antropogenny staje się coraz bardziej ważny. Podtlenek azotu jest podstawowym źródłem stratosferycznym NO_x, które odgrywają istotną rolę w kontrolowaniu obfitości ozonu w stratosferze.
     (ii) Tlenki azotu (NO_x)
          Źródła naziemne NO_x odgrywają główną, bezpośrednią role tylko w fotochemicznych procesach troposfery i pośrednia rolę w procesach fotochemicznych stratosfery, podczas gdy iniekcja NO_x w pobliżu tropopauzy może prowadzić bezpośrednio do zmian w górnej warstwie ozonu w troposferze i stratosferze.

(c) Substancje chlorowe
     (i) Całkowicie chlorowcowane alkany np. CCl₄ , CFCl₃(CFC-11), CF₂Cl₂(CFC-12), C₂F₃Cl₃(CFC-113), C₂F₄Cl₂(CFC-114).
          Całkowicie chlorowcowane alkany są pochodzenia antropogennego i działają jako źródło ClO_x, które odgrywa istotną rolę w procesach fotochemicznych ozonu, szczególnie w rejonie na wysokości 30 - 50 km.
     (ii) Częściowo chlorowcowane alkany np. CH₃Cl, CHF₂Cl(CFC-22), CH₃CCl₃, CHFCl₂(CFC-21).
          Źródła CH₃Cl są naturalne, podczas gdy inne częściowo chlorowcowane alkany, wyżej wymienione, są pochodzenia antropogennego. Gazy te działają również jako źródło stratosferycznych związków ClO_x.

(d) Substancje bromowe
     Całkowicie chlorowcowane alkany np. CF₃Br. Gazy te są pochodzenia antropogennego i działają jako źródło BrO_x, które zachowują się w podobny sposób jak ClO_x.

(e) Substancje wodorowe
     (i) Wodór (H₂)
          Wodór jest pochodzenia naturalnego i antropogennego i odgrywa mniejszą rolę w procesach fotochemicznych stratosfery.
     (ii) Woda (H₂O)
          Woda jest pochodzenia naturalnego i odgrywa istotną role w procesach fotochemicznych troposfery i stratosfery. Lokalne źródła pary wodnej w stratosferze obejmują utlenianie metanu i w mniejszym zakresie - wodoru.