Rozdział IV
WARUNKI BYTOWE
Artykuł 20
Racjonowanie
Tam gdzie istnieje system racjonowania regulujący ogólne rozdzielnictwo
deficytowych towarów, który ma zastosowanie do ogółu ludności, uchodźcy będą
traktowani w taki sam sposób, jak obywatele.
Artykuł 21
Mieszkanie
Co się tyczy mieszkań, Umawiające się Państwa udzielą, w takim zakresie, w
jakim sprawa ta jest unormowana przepisami ustaw i zarządzeń lub podlega
kontroli organów władzy, uchodźcom legalnie przebywającym na ich terytoriach
możliwie najbardziej korzystne traktowanie; w każdym razie traktowanie to nie może być mniej korzystne
niż udzielane w tych samych okolicznościach cudzoziemcom.
Artykuł 22
Oświata publiczna
- 1. Umawiające się Państwa przyznają uchodźcom takie samo traktowanie w
zakresie nauczania podstawowego, jakie przyznają swoim obywatelom.
- 2. Umawiające się Państwa przyznają uchodźcom możliwie najbardziej
korzystne traktowanie, a w każdym razie nie mniej korzystne niż to, które
przyznają w tych samych okolicznościach cudzoziemcom, w zakresie szkolnictwa
innego niż szkolnictwo podstawowe, w szczególności zaś w zakresie dostępu do studiów, uznawania
zagranicznych świadectw szkolnych, dyplomów i stopni naukowych, zwolnienia z
czesnego i opłat oraz przyznawania stypendiów.
Artykuł 23
Opieka społeczna
Umawiające się Państwa przyznają uchodźcom legalnie przebywającym na ich
terytorium takie samo traktowanie w zakresie opieki i pomocy społecznej, z
jakiego korzystają ich obywatele.
Artykuł 24
Ustawodawstwo pracy i ubezpieczenie społeczne
- 1. Umawiające się Państwa przyznają uchodźcom legalnie stale przebywającym
na ich terytorium takie samo traktowanie, jak własnym obywatelom odnośnie do
następujących spraw:
- a) w takim samym zakresie, w jakim sprawy te są uregulowane w ustawach i
zarządzeniach lub podlegają kontroli władz administracyjnych - wynagrodzeń za
pracę łącznie z dodatkiem rodzinnym, jeżeli jest on częścią wynagrodzenia za
pracę, czasu pracy, pracy w godzinach nadliczbowych, płatnych urlopów, ograniczenia
pracy w domu, najniższego wieku osób zatrudnianych, nauki zawodu i praktyki,
pracy kobiet i osób młodocianych, a także korzystania z uprawnień przyznanych
w umowach zbiorowych,
- b) ubezpieczeń społecznych (przepisy prawne dotyczące wypadków przy pracy, chorób zawodowych, macierzyństwa, chorób, inwalidztwa, podeszłego wieku, śmierci, bezrobocia, świadczeń na rzecz rodziny i innych obciążeń, które zgodnie z
ustawodawstwem wewnętrznym lub zarządzeniami są objęte systemem ubezpieczeń
społecznych), z zastrzeżeniem następujących ograniczeń:
- (i) mogących istnieć stosownych porozumień dotyczących zachowania praw
nabytych i praw znajdujących się w trakcie nabywania,
- (ii) ustawodawstwa wewnętrznego lub zarządzeń państwa stałego zamieszkania mogących określać szczególnego typu porozumienia dotyczące świadczeń lub
częściowych świadczeń płatnych w całości ze środków publicznych i dotyczących
zasiłków wypłacanych osobom, które nie spełniają wymogu opłacenia składek
uprawniających do otrzymania zwykłej emerytury.
- 2. Na prawo do odszkodowania za śmierć uchodźcy, która nastąpiła na skutek
wypadku w pracy lub choroby zawodowej, nie będzie miał wpływu fakt, że osoba
uprawniona zamieszkuje stale poza terytorium Umawiającego się Państwa.
- 3. Umawiające się Państwa rozszerzą na uchodźcę uprawnienia wynikające z
umów zawartych między sobą lub które mogą być zawarte między nimi w przyszłości, dotyczące zachowania nabytych praw lub praw znajdujących się w trakcie nabywania w zakresie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem jedynie warunków stosowanych wobec obywateli państw sygnatariuszy tych umów.
- 4. Umawiające się Państwa rozpatrzą życzliwie, tak dalece, jak jest to
możliwe, objęcie uchodźców uprawnieniami wynikającymi z podobnych umów, jakie
mogą w danej chwili obowiązywać między Umawiającymi się Państwami i państwami nie będącymi
stronami tych umów.
Rozdział następny