Rozdział poprzedni

TYTUŁ V. O SĄDOWNICTWIE

Art.138. Sądownictwo jest konstytucyjnie niepodległe.

Art.139. Przez niepodległość sędziego rozumie się służącą mu wolność oświadczenia swego zdania w sądzeniu bez ulegania wpływowi władzy najwyższej i ministerialnej lub jakiemu bądź innemu względowi. Wszelkie inne określenie lub tłumaczenie niepodległości sędziego uznaje się za nadużycie.

Art.140. Sądy składać się będą z sędziów przez króla mianowanych i z sędziów obieralnych, stosownie do statutu organicznego.

Art.141. Sędziowie mianowani przez króla są dożywotni i nie mogą być odwołanymi. Sędziowie obieralni nie mogą być również odwołanymi przez czas swego urzędowania.

Art.142. Żaden sędzia nie może być złożony z urzędu, tylko przez wyrok właściwej instancji sądowej, za dowiedzeniem wykroczenia w urzędzie lub innego przestępstwa.

Art.143. Karność urzędników sądowniczych bądź mianowanych, bądź obieralnych, i pohamowanie ich zboczeń od dokładnego pełnienia służby publicznej, należeć będą do trybunału najwyższego.

Sędziowie pokoju

Art.144. Będą sędziowie pokoju dla wszystkich klas mieszkańców. Obowiązki ich są pojednawcze.

Art.145. Żadna sprawa nie będzie wniesiona do sądu cywilnego pierwszej instancji, jeżeli nie była wprzód wytoczona przed właściwego sędziego pokoju, wyjąwszy te które podług prawa, nie ulegają pojednaniu.

Sądy pierwszej instancji

Art.146. Dla spraw pięćset złotych polskich nie przechodzących, będzie w każdej gminie i w każdym mieście sąd cywilny i policji.

Art.147. Dla spraw przechodzących pięćset złotych będzie w każdym województwie kilka sądów ziemskich i sądów zjazdowych.

Art.148. Będą także sądy handlowe.

Art.149. Dla spraw kryminalnych i policji poprawczej, będzie w każdym województwie kilka sądów grodzkich.

Trybunały apelacyjne

Art.150 Będą najmniej dwa trybunały apelacyjne w całym Królestwie, które w drugiej instancji przesądzać będą sprawy sądzone w sądach cywilnych, kryminalnych i handlowych.

Art.151 Będzie trybunał najwyższy w Warszawie na całe Królestwo, sądzący w ostatniej instancji wszelkie sprawy cywilne i kryminalne, wyjąwszy zbrodnie stanu. Składać się będzie w części z senatorów z kolei w nim zasiadających, a w części z sędziów przez króla dożywotnie mianowanych.

Sąd sejmowy

Art.152 Sąd sejmowy sądzić będzie sprawy o zbrodnie stanu i o przestępstwa wyższych urzędników Królestwa, o których oddaniu pod sąd senat stanowi podług artykułu sto szesnastego. Sąd sejmowy składać się będzie z wszystkich członków senatu.

Rozdział następny Powrót do początku