Część dziewiąta

SĄDY

Artykuł 135

    1. Władza sądownicza jest sprawowana przez Sąd Najwyższy oraz sądy apelacyjne i sądy pierwszej instancji, które są tworzone w drodze ustawy.

    2. Zgromadzenie może w drodze ustawy utworzyć sądy dla poszczególnych dziedzin, ale w żadnym przypadku nie może powołać sądów nadzwyczajnych.

Artykuł 136

    1. Członkowie Sądu Najwyższego powoływani są przez Prezydenta Republiki za zgodą Zgromadzenia.

    2. Jeden z członków powoływany jest na Przewodniczącego zgodnie z trybem przewidzianym w ust. 1.

    3. Przewodniczący i członkowie Sądu Najwyższego pozostają na stanowisku przez 9 lat bez prawa ponownego powołania.

    4. Pozostali sędziowie są powoływani przez Prezydenta Republiki na wniosek Najwyższej Rady Sądownictwa.

    5. Sędziami mogą być tylko obywatele z wyższym wykształceniem prawniczym. Warunki i tryb ich doboru określa ustawa.

Artykuł 137

    1. Sędzia Sądu Najwyższego może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej jedynie za zgodą Zgromadzenia.

    2. Sędzia Sądu Najwyższego może być zatrzymany lub aresztowany jedynie w razie ujęcia na gorącym uczynku przestępstwa lub bezpośrednio po jego popełnieniu. Właściwy organ niezwłocznie powiadamia Sąd Konstytucyjny. Jeżeli Sąd Konstytucyjny w ciągu 24 godzin nie wyrazi zgody na postawienie aresztowanego sędziego przed sądem, właściwy organ jest zobowiązany do jego uwolnienia.

    3. Pozostali sędziowie mogą być pociągnięci do odpowiedzialności karnej jedynie za zgodą Najwyższej Rady Sądownictwa.

    4. Sędzia może być zatrzymany lub aresztowany jedynie w razie ujęcia na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa lub bezpośrednio po jego popełnieniu. Właściwy organ natychmiast powiadamia Najwyższą Radę Sądownictwa. Jeżeli Najwyższa Rada Sądownictwa w ciągu 24 godzin nie wyrazi zgody na postawienie aresztowanego sędziego przed sądem, właściwy organ jest zobowiązany do jego uwolnienia.

Artykuł 138

Czas pozostawania sędziów na stanowisku nie może być ograniczony; ich wynagrodzenie i inne przywileje nie mogą ulec zmniejszeniu.

Artykuł 139

1. Mandat sędziego Sądu Najwyższego wygasa w razie:

    1. skazania prawomocnym wyrokiem sądowym za popełnienie przestępstwa;

    2. nieusprawiedliwionej nieobecności na swoim stanowisku przez ponad 6 miesięcy;

    3. ukończenia 65 lat;

    4. podania się do dymisji;

    5. stwierdzenia prawomocnym wyrokiem sądowym jego niezdolności do działania.

2. Wygaśnięcie mandatu sędziego stwierdza Sąd Najwyższy w drodze uchwały.

 

Artykuł 140

Sędzia Sądu Najwyższego może być odwołany przez Zgromadzenie większością dwóch trzecich wszystkich jego członków z powodu naruszenia Konstytucji, popełnienia przestępstwa, niezdolności umysłowej lub fizycznej, postępowania lub zachowania poważnie dyskredytującego urząd i osobę sędziego. Uchwała Zgromadzenia jest rozpatrywana przez Sąd Konstytucyjny, który, ustalając istnienie jednego z powyższych powodów, stwierdza odwołanie sędziego Sądu Najwyższego.

Artykuł 141

    1. Sąd Najwyższy orzeka jako sąd pierwszej instancji 7 i jako sąd odwoławczy 8 . Jako sąd pierwszej instancji orzeka w sprawach karnych przeciwko Prezydentowi Republiki, Prezesowi Rady Ministrów, członkom Rady Ministrów, deputowanym, sędziom Sądu Najwyższego i sędziom Sądu Konstytucyjnego.

    2. W celu ujednolicenia lub zmiany praktyki sądowej, Sąd Najwyższy może rozpatrywać określone sprawy sądowe na posiedzeniu wspólnego kolegium 9 .

Artykuł 142

    1. Orzeczenia sądowe muszą zawierać uzasadnienie.

    2. Sąd Najwyższy jest obowiązany do publikowania swoich orzeczeń, jak też zdań odrębnych.

    3. Organy państwowe mają obowiązek wykonywania orzeczeń sądowych.

Artykuł 143

Stanowiska sędziego nie można łączyć z żadną inną działalnością państwową, polityczną lub prywatną.

Artykuł 144

Sądy posiadają odrębny budżet, którym same zarządzają. Proponują one swój budżet stosownie do ustawy.

Artykuł 145

    1. Sędziowie są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji i ustawom.

    2. Jeżeli sędziowie uznają, że zachodzi sprzeczność z Konstytucją nie stosują tej ustawy. W takim przypadku zawieszają oni postępowanie i kierują sprawę do Sądu Konstytucyjnego. Orzeczenia Sądu Konstytucyjnego są wiążące dla wszystkich sądów.

    3. Ingerencja w działalność sądów lub sędziów pociąga za sobą odpowiedzialność zgodnie z ustawą.

Artykuł 146

  1. Sędziowie wydają wyroki w imieniu Republiki.

  2. Wyroki sądowe są w każdym przypadku ogłaszane publicznie.

Artykuł 147

    1. Najwyższa Rada Sądownictwa składa się z Prezydenta Republiki, Przewodniczącego Sądu Najwyższego, ministra sprawiedliwości, 3 członków wybieranych przez Zgromadzenie, jak też 9 sędziów sądów wszystkich instancji, wybieranych przez Narodową Konferencję Sędziowską. Członkowie Najwyższej Rady Sądownictwa piastują urząd przez 5 lat bez prawa do bezpośredniego ponownego wyboru.

    2. Przewodniczącym Najwyższej Rady Sądownictwa jest Prezydent Republiki.

    3. Najwyższa Rada Sądownictwa, na wniosek Prezydenta, wybiera ze swojego grona zastępcę Przewodniczącego. Zastępca Przewodniczącego organizuje działalność Najwyższej Rady Sądownictwa, jak też przewodniczy jej posiedzeniom w razie nieobecności Prezydenta Republiki.

    4. Najwyższa Rada Sądownictwa decyduje o przenoszeniu sędziów, jak też o ich odpowiedzialności dyscyplinarnej zgodnie z ustawą.

    5. Przeniesienia sędziego nie można dokonać bez jego zgody, chyba że jest to podyktowane potrzebami reorganizacji systemu sądowniczego.

    6. Sędzia może być odwołany z Najwyższej Rady Sądownictwa z powodu popełnienia przestępstwa, niezdolności umysłowej lub fizycznej, postępowania lub zachowania poważnie dyskredytującego urząd i osobę sędziego lub niedostatecznej wiedzy zawodowej. Przeciwko tej decyzji sędzia ma prawo wnieść skargę do Sądu Najwyższego, który w tym przypadku decyduje na posiedzeniu wspólnego kolegium.

    7 W oryginale: "fillestar", dosł. początkujący (przyp. tłum.).

    8 W oryginale: "rishikues", dosł. powtórnie rozpatrujący (przyp. tłum.).

    9 W Polsce "ogólne posiedzenie sędziów Sądu Najwyższego" (przyp. tłum.).